Video sanatı özel bir üretim tarzıyla olduğu kadar iletişimde araya karışan psikolojik ve fizyolojik etmenlerin ortaya konulmasıyla da özdeşleşir. Video Sanatının biçimlerinin çeşitliliği güncel sanatsal etkinliklerin çokluğunu yansıtır. Video sanatçısı temel malzeme olarak görüntü ve sesleri kaydetmeye yarayan manyetik bantlardan yararlanmaktadır. Elektronik bir kamera, video ve çekilen görüntüyü yansıtan bir televizyon ekranı bu iş için yeterli malzeme oluşturur.
1960’lı yılların başında ABD ve Avrupa’da Fluxus’ün gelişimine bağlı olarak ortaya çıkmış olan Video Sanatı, kalıplaşmış televizyon görüntüsünü tartışmaya açma isteğinden kaynaklanmaktadır.
M. Duchamp, Robert Rauschenberg, John Cage vb. gibi geleneksel sanatın uygulama ve tekniklerini alt üst eden sanatçıların açtıkları yolda gelişim göstermiştir. 1963 yılında Nam June Paik ve Wolf Vostell ilk kez görüntüleri bozma denemeleri yapmışlardır. Aynı yılın Mart ayında, Paik, John Cage’in “hazırlanmış piyanolar”ını anımsayarak Parnasse de Wappertal galerisinde “hazırlanmış” onüç televizyon ekranı yerleştirmiş ve burada onüç elektro-akustik frekansla güçlendirilmiş onüç “soyut” görüntü sergilemiştir.
Mayıs ayında ise Vostell, Paris’te gerçekleştirmiş olduğu “décollage”lardan (afiş yırtmaları) hareket ederek 16 mm.lik bir film üzerine elektronik “yırtıklar” kaydetmiştir. Bozuk televizyon görüntülerini New York’ta “Sun in your head” (Başınızdaki güneş) adı altında sunmuştur. Bu iki etkinlik Video Sanatının gelişiminde büyük önem taşımaktadır.
Video Sanatı’nın günümüzde en ünlü temsilcisi sayılan N. J. Paik sanatsal tasarımlarını video ile gerçekleştirmiş ve ondan özel bir sergi sanatı yaratmıştır. Paik televizyonun ortaya çıkışıyla dünyada birçok şeyin değiştiğini aynı aracı kullanarak vurgulayan bir sanatçıdır.
Televizyon her şeyden önce maddi bir nesne, bir aygıt, teknolojik bir sistemdir. Aileyi, toplumsal ve siyasal bir konuma sahip olan televizyon aynı zamanda iyi kötü ayrımı yapılmadan her şeyin üretimine açık, bilimsel ve sanatsal bir deney alanıdır. N. J. Paik’in otuz yılı aşkın bir süredir yapıtını oluşturan bu konu onun sanatında ilk önce kayıt bantları ve özellikle “installations”la (yerleştirmeler) ortaya çıkmıştır. Sanatçı 1965 yılında New York’ta, Sony tarafından üretilen bir video kamerayla bir taksinin penceresinden gördüklerini kaydetmiştir. Bu kayıt aynı yıl “Cafe Gogo, 152 Bleecker Street” adıyla bir galeride sunulmuştur. Sanatçının televizyon göstericileriyle birlikte kullandığı, birbirinden farklı nitelikte yeni ve eski nesnelerden oluşan “video heykelleri” ve “robotları” aynı zamanda günümüz televizyon toplumunu ve onun sosyo-kültürel sonuçlarını yansıtmaktadır.
1969 yılında New York’ta Howard Wise Galerisi “TV as a creative medium” (Yaratıcı ortam olarak TV) adı ile ilk Video Sanatı sergisini düzenlemiştir. 1971’de Steina ve Woody Vasulka “The Kitchen” (Mutfak) isimli bir Video Sanatı merkezi kurmuşlardır. Aynı yıl Montreal’de Video Sanatı’nın üretim ve yayın merkezi “Vidéographe” açılmıştır. ABD’de bu alanda çalışan çok sayıda sanatçı bulunmakta, video sanatçıları TV kanalları, üniversiteler, galeriler ve özel dergiler tarafından desteklenmektedir. ABD’ye paralel olarak Video Sanatı Avrupa’da ve özellikle yüksek teknoloji ye sahip ülkelerde yaygınlaşmıştır.
Video Sanatı’nda genellikle üç kategoride çalışma yapılmaktadır:
- Bir performansın, bir konserin ya da bir happening’in video kaydı. Burada video bir tanık, bazen de eyleme katılan canlı bir bellektir. Sanatçının o anda yayınlanan görüntülere müdahale olanağına sahip olmasından ötürü video pek çok “davranış” sanatçısını etkilemiş ve Vücut Sanatı’nın gelişiminde belirleyici bir rol oynamıştır.
- Deneysel video (Biçimsel video olarak da anılmaktadır). Görüntülerin elektronik olarak hazırlandığı bu tür çalışmalar yapay renklendirme, biçim bozma, geri besleme, film hilesi gibi çeşitli işlemlere olanak tanımaktadır. Artık bu görüntüler doğrudan doğru ya bilgisayarlarla da elde edilmektedir. Bu bireşim (sentez) görüntüler, iletişim ve yaratma alanlarında devrim yapmıştır.
Video yerleştirmeleri (Video installations); video heykeller, video environnement’lar N. J. Paik’in yapıtlarında olduğu gibi çok sayıda televizyon göstericisinin başka bir düzenin nesneleriyle birlikte kullanılmasından oluşmaktadır. Bu düzenlemelerde görüntü için kapalı devrelerden ya da çok kanallı sistemlerden yararlanıl makta ve çoğu kez görüntüsü ekranlarda boy gösteren seyirci de bu yerleştirmeler içinde yer almaktadır.
Video Sanatı bugün özellikle müzeler, galeriler ve sanat festivalleri gibi sanatsal kuruluşlarda, çok ender olarak da televizyon kanallarında yayınlanmaktadır. Video Sanatı’nın gelişimi her yerde çeşitli montaj malzemesinin ve araştırmaların finansmanına bağlı kalmaktadır.
1960 Sonrası Sanat, Semra Germener, Kabalcı Yayınları
merhabalar tan kaynak bilgisi alabilir miyim?
YanıtlaSil1960 Sonrası Sanat
Sil